وقتی حرام خواری ترند می شود بعلاوه عکس و فیلم

ایمن رها: ایمن رها: با لبخندهای پرانرژی حرکات نمایشی و نورپردازی های خاص دست به دست هم داده اند تا فکر تماشاگر رابه این سو ببرند که مقرر است یک غذای متفاوت و هیجان انگیز را تجربه کند واز قبح حرام خواری این موجودات بکاهند

کرم ها را سرخ کردند و جلو دوربین گذاشتند. صدف های دهان بازکرده آبپز، برق می زدند. خون سیاه هشت پاهای لزج با سس سویای توی بشقاب آمیخته شد. و خرچنگ ها با چنگال هایی نیمه باز که در تقلای زنده ماندن، بخارپز شده بود، دورچین یک دیس بزرگ شد.
این سفره غذای بلاگرهایی است که از طعم ترش و شیرین فسنجان و سیب زمینی ترد قیمه بادمجان به تبلیغ غذاهای عجیب، گاهی حرام و حتی بدطعم و بدبو رسیده اند! اما آیا این سفره غذای ماست؟این روزها، روایت بلاگرها دیگر درباره ی طعم حقیقی یک غذای سالم یا حتی جزییات رستوران ها و فست فودها و تبلیغ آنها نیست.
چون با لبخندهای پرانرژی، حرکات نمایشی، و نورپردازی های خاص، دست به دست هم داده اند تا فکر تماشاگر را به این سو ببرند که مقرر است یک غذای متفاوت و هیجان انگیز را تجربه کند و از قبح حرام خواری این موجودات بکاهند.
غذا در نگاه ما مسلمانان در حالی که در فضای رسانه ای جهانی، به غذا خوردن، صرفاً عنوانی برای لذت بردنِ بیشتر در زندگی می دهند، اما فرهنگ، سبک زندگی و نگاه دینی ما مسلمانان، غذا را فراتر از سیر کردن شکم می بیند.
پیامبر رحمت صل الله ضد وآله وسلم فرموده اند هرکس غذایش را کم بخورد، بدنش سالم و دلش آرام می ماند. امام علی ضد السلام هم پرخوری را نشانه اسراف و کم خوری را نشانه عفاف می دانند. و این یعنی چه؟این احادیث تنها قسمتی از مجموعه بزرگ گنجینه سخنان و آیاتی است که درباره ی این مساله به دست ما رسیده؛ کلامی که به انسان عصر قدیم، جدید و حتی آینده یادآوری می کند غذا باید انتخابی آگاهانه و متناسب با نیاز بدن و روحش باشد، نه ابزاری برای جلب توجه، لایک گرفتن و چند کا شدن دنبال کننده ها. چون وقتی لقمه ها فقط به نیت هیجان و تعجب دیگران آماده می شوند، ما از هویت حقیقی غذایی خود فاصله می گیریم.
وقتی حرام خواری ترند می شود! بیایید خیلی هم دور نرویم؛ تا همین چندسال پیش، اگر می خواستند بگویند فلانی آدم درست و حسابی است، شرافتش را به لقمه حلال سفره پدر و مادرش می سنجیدند. اما این روزها، سفره و رزق حلال چه جایگاهی دارد، وقتی در بی شرمانه ترین حالت ممکن، حرام خواری ترند می شود؟ترندهایی که کرم ها، صدف ها، هشت پاها و حتی حشرات موذی را طوری دلکش و هالیوودی به تصویر می کشند که شاید حتی شما را هم برای تجربه طعم شان وسوسه کنند و برای شام امشبتان تصمیم بگیرید نیم کیلو کرم را سوخاری کنید و به قول بلاگرها «مزه چیپسی اش» را تجربه کنید.
موج غذاهای عجیب و غریب اما این موج «غذای عجیب»، فقط یک سلیقه شخصی یا کنجکاوی لحظه ای نیست. پشت این تصاویر پرزرق وبرق، سازوکاری روانی و فرهنگی خوابیده که علم هم سال هاست آنرا بررسی نموده است.
در روان شناسی تغذیه مفهومی وجود دارد به نام «نئوفوبیای غذایی»؛ یعنی ترس یا اجتناب طبیعی انسان از خوردن غذاهای ناآشنا. پژوهشی با عنوان «نقش نئوفوبیای غذایی در پذیرش حشرات خوراکی» که در سال ۲۰۲۲ انتشار یافته، نشان میدهد هرچه میزان بیزاری و ناآشنایی ذهنی افراد نسبت به یک غذا بیشتر باشد، احتمال پذیرش آن بعنوان خوراک به شدت کاسته می شود. این واکنش نه ضعف است و نه عقب ماندگی فرهنگی؛ بلکه یک سازوکار حفاظتیِ ریشه دار در مغز انسان است.
ذهن و فرهنگ این غذاها را نمی پذیرد در ادامه همین مسیر، پژوهش دیگری با عنوان «نگرش مصرف کنندگان نسبت به حشرات خوراکی؛ نقش احساس بیزاری و فرهنگ» که در سال ۲۰۲۳ انتشار یافته، توضیح می دهد حتی اگر ارزش پروتئینی حشرات برای بدن اثبات شود، احساس بیزاری و زمینه فرهنگی همچنان مانع اصلی پذیرش آنها باقی می ماند.
یعنی بدن شاید بتواند با آن کنار بیاید، اما ذهن و فرهنگ، نه به این راحتی. در همان تحقیقات تأکید شده تصویرسازی رسانه ای و نمایش های اغراق شده می توانند بطور موقت از شدت این بیزاری کم کنند؛ درست همان کاری که بلاگرها انجام می دهند: نور، لبخند، هیجان، موسیقی و جمله هایی مثل «باور نمی کنی چقدر خوشمزست». اما این کاهش، سطحی و ناپایدار است، چون ریشه مساله عمیق تر از یک ویدئوی چندثانیه ای است.
شاید برای کشوری دیگر سنت باشد در برخی مناطق آفریقا، خوردن حشراتی مثل موریانه های بالدار یا ملخ قسمتی از سنت غذایی بومی محسوب می شود. پژوهشها نشان میدهد این خوراک ها نه از سر هیجان یا نمایش، بلکه در چهارچوب نیاز، اقلیم و فرهنگ محلی مصرف می شوند.
تفاوت دقیقاً همین جاست؛ آن جا که غذا ادامه زندگی است، نه ابزار جلب توجه. اما وقتی همین تصاویر، بدون زمینه فرهنگی و اخلاقی، وارد رسانه های اجتماعی ما می شود، معنا عوض می شود.
دیگر بحث تغذیه نیست؛ بحث دیده شدن است. لقمه از سفره جدا می شود و می رود جلو دوربین. و آن وقت، چیزی که روزی در فرهنگ ما نشانه سقوط اخلاقی بود، آهسته آهسته به «چالش»، «تجربه خاص» و «ترند» تبدیل می شود.
حکم شرعی این لقمه ها چیست؟ در فقه شیعه، حلال و حرام بودن غذا صرفاً به ذائقه یا عرف رسانه ای وابسته نیست. برمبنای فتاوای مراجع تقلید، خوردن حشرات و کرم ها ـ به جز ملخ ـ در حالت عادی جایز نیست و تنها در شرایط اضطراری و درمانی می تواند استثنا داشته باشد.
همچنین در مورد غذاهای دریایی، ملاک اصلی حلیت، ماهی بودن و داشتن فلس است؛ بنابراین خیلی از موجودات دریایی غیرماهی، مانند خرچنگ، هشت پا و صدف ها، در فقه شیعه در شمار خوراک های حلال قرار نمی گیرند.
این احکام نشان میدهد که انتخاب غذا در نگاه دینی، تابع هیجان، نمایش و ترند نیست، بلکه به چارچوبی روشن و اخلاق محور وابسته است.
آیا این سفره غذای ماست؟ و اینجاست که باید باردیگر به همان سوال اول برگشت: «آیا این سفره، واقعاً سفره ماست؟» سفره ای که زمانی بوی نان تازه و خورش جاافتاده می داد، حالا زیر نور سرد رینگ لایت، پر شده از بشقاب هایی که بالاتر از آن که برای جان قوت باشند، برای چشم شوک اند. لقمه هایی که نه برای سیر شدن، که برای دیده شدن آماده می شوند. و ما، تماشاگرانی که با هر اسکرول، کمی بیشتر عادت می کنیم؛ بی آن که بفهمیم چه چیزهایی آرام و بی صدا، از سفره مان کنار می روند.

منبع: imenraha.ir

1404/10/02

12:50:53

5.0 / 5

تگهای خبر: حفاظ , سقوط

با این مطلب ایمن رها موافقید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۸ بعلاوه ۱